Czym jest PPP?
PPP to ogólnie mówiąc partnerstwo sektora prywatnego i publicznego powołane do realizacji danej długoterminowej inwestycji. Celem współpracy jest wspólna realizacja przedsięwzięcia, umożliwiającego świadczenie usług o charakterze publicznym. Współpraca polega na podziale ryzyka i zadań do realizacji pomiędzy obie strony, zgodnie z posiadanymi kompetencjami, tak aby partnerzy mogli jak najlepiej realizować cele, do których zostali powołani. Dzięki podziałowi zadań i ryzyka pomiędzy obie strony realizacja przedsięwzięcia jest bardziej efektywna.
- Jaka regulacja prawna traktuje o konieczności modernizacji szpitali?
Wydana 15 kwietnia 2011 roku przez Sejm ustawa o działalności leczniczej (Dz. U. 2011 nr 112 poz. 654) wskazuje na konieczność dopasowania ośrodków zdrowia do norm europejskich. Szczegółowy opis dotyczący wymagań jakie powinny spełniać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą zawarty został w rozporządzeniu Ministerstwo Zdrowia z 26 czerwca 2012 roku. Wedle powyższego wszystkie ośrodki zdrowia, które do końca roku 2016 nie spełnią wymagań zawartych w rozporządzeniu zostaną zamknięte lub ich działalność zostanie w znacznym stopniu ograniczona.
- Jakie są korzyści z finansowania w modelu PPP?
Wykorzystanie modelu PPP pozwala na:
- realizację zadań publicznych bez względu na ograniczone środki publiczne, dzięki gwarancji finansowania, którą powinien wnieść partner prywatny
– realne oszczędności względem innych modeli, w tym finansowania z drogich – ze względu na wysokie ryzyko związane z publicznymi jednostkami szpitalnymi – kredytów
- odroczenie spłaty zobowiązania
– optymalizację i rozdzielenie ryzyka związanego z inwestycją na obu partnerów
– poprawę efektywności realizacji inwestycji dzięki obecności biznesowego partnera prywatnego
– zwiększenie efektywności operacyjnej inwestycji
– zmniejszenie ryzyka niedotrzymania harmonogramu
– wykorzystanie wielu źródeł finansowania, model PPP nie blokuje finansowania ze środków UE
- Jak przeprowadzić analizę?
Pierwszym, ważnym krokiem w analizie jest dokładne określenie potrzeb modernizacji i przewidywanego budżetu na jej realizację. Nietrafne ich określenie może spowodować rozbieżność pomiędzy faktycznymi oczekiwaniami a możliwościami w ustalonym zakresie. Mówiąc o potrzebach niezwykle istotny jest także wzgląd na to, iż potrzeby inwestycyjne szpitala powinny odzwierciedlać długofalowe plany samorządu i oczekiwania lokalnych społeczności, które są finalnymi jej odbiorcami.
- Jakie warunki powinna spełniać placówka przed rozpoczęciem postępowania ofertowego?
Przed przystąpieniem do inwestycji szpital musi dokonać zmian organizacyjnych i restrukturyzacji wydatków. Bez ograniczenia kosztów i dywersyfikacji portfela świadczeń, unowocześnienie infrastruktury nie przyniesie oczekiwanych rezultatów.
- Jakie są możliwe drogi otrzymania finansowania na projekt realizowany w formule PPP?
Firma Warbud rekomenduje, aby strona publiczna wymagała od wykonawców załączenia do oferty właściwych promes finansowania o treści zgodnej z prezentowanym modelem, która to pokryje w całości nakłady inwestycyjne. W innym przypadku możliwe jest otrzymanie finansowania od strony prywatnej, wzbogaconego o wkład funduszy strony publicznej. W ten sposób możliwe jest również wykorzystanie środków z Unii Europejskiej. Należy jednak mieć na względzie, że w przypadku modernizacji szpitali do końca 2016 roku, wniosek o dotacje z UE na powyższe działania nie jest w zasięgu.
- Co wchodzi w skład wynagrodzenia partnera prywatnego?
Nie ma jednoznacznych regulacji dotyczących wynagrodzenia partnera prywatnego. Wynagrodzenie zależne jest od konkretnej sytuacji oraz samego partnera prywatnego. W przypadku firmy WARBUD wynagrodzenie pobierane jest jedynie z tytułu robót budowlanych i dostępności. Wynagrodzenie dla partnera prywatnego może być pokrywane całkowicie z budżetu publicznego lub dzięki finansowaniu pozyskanemu na drodze przygotowania do inwestycji.
- Czy realizacja inwestycji w formule PPP oznacza prywatyzację?
PPP nie jest prywatyzacją. Szpital pozostaje własnością publiczną, gdzie dotychczasowy Zarząd i/lub Powiat będą mieli nadal wyłączny wpływ na jego funkcjonowanie, a własność infrastruktury medycznej pozostaje w rękach publicznych. Po wygaśnięciu umowy składnik majątkowy, który był wykorzystywany do realizacji przedsięwzięcia, przekazywany jest w całości podmiotowi publicznemu. PPP nie zwalnia również strony publicznej z obowiązków świadczenia dotychczasowych usług. Dostęp do nich, rozwijanie i dbanie o nie, a także odpowiedzialność za efektywność wykorzystania nadal pozostaje po stronie publicznej.
- Za co odpowiedzialny jest partner prywatny?
Partner prywatny odpowiedzialny jest za realizację inwestycji oraz w przypadku wymagania przez stronę publiczną konieczności przedstawienia przez wykonawcę promesy finansowania – zdobycie finansowania na inwestycje. Ponadto partner prywatny odpowiedzialny jest za zaplanowanie, przebieg i efekt procesu budowy czy modernizacji placówki ochrony zdrowia.
- Za co odpowiedzialny jest partner publiczny?
Partner publiczny odpowiedzialny jest za utrzymanie warunków dostępu do danej usługi publicznej, rozwijanie jej oraz utrzymywanie odpowiedniego poziomu jakości. Wedle prawa głównym zadaniem partnera publicznego jest bowiem świadczenie usług publicznych.
- Czy placówka medyczna staje się zależna od partnera prywatnego?
Placówka medyczna nie staje się zależna od partnera prywatnego. PPP nie przenosi własności obiektu na stronę prywatną, a po wygaśnięciu umowy gwarantuje przekazanie składników majątkowych stronie publicznej. Partner prywatny nie ingeruje w decyzje strony publicznej, za wyjątkiem sytuacji mogących działać na niekorzyść dla realizacji umowy zawartej pomiędzy nimi.
- Kto partycypuje w finansowaniu projektu przy PPP?
Dzięki wymaganiu od potencjalnego prywatnego partnera zawarcia w ofercie promesy finansowania szansę na powodzenie projektu w tak krótkim czasie rosną. Obie strony jednak powinny partycypować w kosztach inwestycji. Dlatego też tak istotne jest przygotowanie samorządu czy szpitala do realizacji inwestycji. Połączenie zdolności kredytowej szpitala z finansowym wkładem partnera prywatnego może pozwolić zrealizować inwestycje w znacznie większym zakresie niż możliwe byłoby to przy podejściu indywidualnym.
- Dlaczego nie ma w Polsce żadnego projektu z sektora szpitalnego zrealizowanego w PPP?
Niestety w Polsce nie przeprowadzono jeszcze żadnej inwestycji szpitalnej w pełni opartej na PPP. Jednym z czynników wpływających na to jest kwestia gwarancji finansowania. Modernizacja szpitala obejmująca m.in. zakup nowoczesnego sprzętu medycznego – to kosztowne przedsięwzięcie. Natomiast szpitale mają ograniczone możliwości zaciągania, zabezpieczania oraz spłaty zobowiązań finansowych, dlatego też kredytowania takich inwestycji nie chcą podejmować się banki. Wynika to z faktu iż głównym źródłem finansowania działalności placówek medycznych są ich kontrakty z NFZ. Obecnie są one podpisywane na okres maksymalnie 3 lat, co niestety nie jest wystarczającym zabezpieczeniem dla wieloletnich kredytów.
Pierwszym projektem w Polsce, który otrzymał gwarancję finansowania w tym modelu była złożona przez Warbud oferta na modernizację i rozbudowę Centrum Medycznego w Łańcucie. Niestety władze powiatu wycofały się z realizacji.
- Dlaczego w Polskiej ochronie zdrowia PPP tak wolno się rozwija?
Znaczącymi barierami w rozwoju PPP w Polsce ogółem, ale również w sektorze ochrony zdrowia jest między innymi brak solidnych przykładów z polskiego rynku, gdzie realizacja inwestycji z wykorzystaniem PPP się powiodła. Może to powodować opór przy wyborze drogi realizacji inwestycji, jednak w ostatecznym rozrachunku to właśnie solidna analiza powinna być decydująca . Istotnym zdaje się być również brak dostępu do przejrzystych materiałów edukacyjnych, a także brak analizy doświadczeń z rynków zagranicznych. Wielka Brytania, Niemcy, Francja czy Portugalia prezentują szereg przykładów udanych realizacji PPP, również z zakresu szpitalnictwa, które mogą być wskazówką do działania także na naszym rynku. Znaczącą barierą do tej pory był również fakt, iż podmioty publiczne nie wymagały załączania w ofertach promesy finansowania, co rodziło wysokie ryzyko niepowodzenia inwestycji z powodu braku środków. Pierwszym projektem w Polsce, który otrzymał gwarancję finansowania w tym modelu była złożona przez Warbud oferta na modernizację i rozbudowę Centrum Medycznego w Łańcucie. W efekcie Warbud stworzył autorski model finansowania inwestycji PPP w szpitalnictwie.
- Jak wygląda PPP w służbie zdrowia w innych krajach?
W krajach tj. Francja, Hiszpania, Portugalia czy Wielka Brytania wiele projektów realizowanych jest z wykorzystaniem formuły PPP. Pozytywnym przykładem może być Francja, gdzie według danych ze stycznia 2008 r. łączna wartość wszystkich inwestycji realizowanych w różnych formach umów partnerstwa publiczno-prywatnego, wyniosła 10 mld euro. Dwa miliardy euro to 40 projektów ze służby zdrowia m.in. budowa szpitala w Nancy (70 mln euro) czy budowa szpitala Centre hospitalier sud francilien (340 mln euro). Warbud korzysta z doświadczeń międzynarodowej grupy Vinci w skład której wchodzi. W portfolio Vinci znajdują się inwestycje PPP w całej Europie. Doskonałym przykładem może tu być m.in. Stadion narodowy we Francji „Stade de France” zrealizowany właśnie w formule PPP. Więcej przykładów inwestycji, także w służbie zdrowia realizowanych w PPP w zakładce REALIZACJE.
- Czy wdrożenie rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia z 26 czerwca 2012 roku nie zostanie przesunięte?
Termin wdrożenia rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia był już kilkakrotnie wydłużany. Ministerstwo pierwotnie zakładało wprowadzenie obostrzeń w roku 2012. Nic nie wskazuje na to, aby termin ponownie został wydłużony. Obecnie wiążący termin to koniec roku 2016. Według wyliczeń Związku Powiatów Polskich, bez niezbędnych inwestycji, nawet jedna trzecia szpitali powiatowych nie będzie w stanie spełnić wymogów Ministra Zdrowia, a w konsekwencji zmuszonych zostanie od 2017 roku do istotnego ograniczenia działalności medycznej.